Nieroz³±czki Fischera

D³ugo¶æ nieroz³±czek Fischera wynosi oko³o 14 cm Nie mo¿na rozró¿niæ p³ci po ubarwieniu. Jasnozielony kolor tu³owia przechodzi nagle w ¿ó³ty szyi a pó¼niej w pomarañczowo - czerwony g³owy z malutkim zszarzeniem na jej czubku. Oczy s± czarno-br±zowe, otoczone szerok± bia³± obwódk±, dziób zakrzywiony, jednorodnie ¿ywoczerwony. Górna powierzchnia kupra pokryta jest ciemnoniebieskimi po³yskliwymi piórami, a koñcówki piór ogonowych zabarwione s± jasnoniebiesko. Skrzyd³a na zewn±trz s± ciemnozielone, od spodu i na koñcach czarno br±zowe. M³ode ptaki s± ubarwione tak samo jak doros³e, ich kolory mog± byæ nieco bledsze. Jak dot±d wyhodowano odmiany: lutino (g³owa i oczy czerwone, cia³o ¿ó³te), ¿ó³t±, niebiesk± oraz albinotyczn±. Gatunek ten zosta³ odkryty w 1887 roku przez A. Reichenowa i nazwany na cze¶æ wspó³odkrywcy dr G.A.Fischera. Nieroz³±czki te wystêpuj± w pó³nocnej Tanzanii, na po³udnie od jeziora Wiktorii. W naturze ich okres lêgowy przypada tu¿ po sezonie deszczowym, na pocz±tku maja, w hodowli lêgi mog± odbywaæ siê praktycznie ca³y rok, ale najlepszym czasem jest pó¼na wiosna i wczesne lato. Zachowania godowe zaczynaj± siê karmieniem przez samca samicy, który kiwaj±c g³ow± zwraca zawarto¶æ wola. Samiec lata dooko³a samicy, æwierkaj±c przy tym i zgrzytaj±c dziobem. Czêsto dopiero wtedy mo¿na rozró¿niæ p³eæ (samiec odzywa siê wtedy du¿o czê¶ciej ni¿ samica), poniewa¿ morfologiczny dymorfizm p³ciowy u tego gatunku jest bardzo niewielki i przejawia siê w ró¿nicy w kszta³cie g³owy. W naturze nieroz³±czki gniazduj± w dziuplach drzew lub w opuszczonych budowlach wik³aczy. W hodowli trzeba zapewniæ im budkê lêgow± oraz materia³ do zbudowania gniazda wewn±trz niej - ¶wie¿e, cienkie ga³±zki brzozowe lub wierzbowe, resztki kolb prosa senegalskiego, ³odygi pszenicy. Materia³ ten jest, czasem po wstêpnym rozdrobnieniu, zanoszony do budki lêgowej g³ównie przez samicê. Gdy ga³±zki te znajd± siê ju¿ w budce s± starannie uk³adane tak, aby utworzyæ tunel z komor± gniazdow± na koñcu. Gdy gniazdo jest ju¿ prawie gotowe samica rozdziera niektóre ga³±zki na cienkie paski i mo¶ci nimi komorê lêgow±. Po ukoñczeniu budowli samica sk³ada jajka, najczê¶ciej, co dwa dni po jednym. Docelowo jest ich 4-6, a wysiadywanie trwa 21-22 dni. W czasie zalotów i lêgów samiec karmi partnerkê zwracaj±c pokarm z wola. Ma³e nieroz³±czki opuszczaj± gniazdo po 6-ciu tygodniach i jeszcze przez dwa s± karmione przez samca.

Nieroz³±czki krasnog³owe

Nieroz³±czki niassa s± najmniejsze z wszystkich dziewiêciu gatunków, ich d³ugo¶æ wynosi 12-13cm. Jak u wszystkich gatunków z bia³± obwódk± dooko³a oczu nie ma mo¿liwo¶ci rozpoznania p³ci po ubarwieniu. Tu³ów tych nieroz³±czek jest jasnozielony, skrzyd³a ciemnozielone, a lotki czarne. G³owa jest pomarañczowo-¿ó³ta, przy czym pomiêdzy tymi kolorami wystêpuje wyra¼na granica Niewielki, mocno zakrzywiony dziób jest jasno-czerwony, przy czym u nasady jest jeszcze ja¶niejszy. Kuper jest jasnozielony tak jak plecy, jakiekolwiek niebieskie przebarwienia, lub ciemniejszy kolor, s± oznak± hybrydyzacji z innymi nieroz³±czkami. Nieroz³±czki niassa wystêpuj± w po³udniowej Tanzanii, pó³nocnym Zimbabwe i wschodniej Zambii. Po raz pierwszy nieroz³±czki te zosta³y opisane w 1864r, jednak dopiero w 1894r. Shelley uzna³ je za odrêbny gatunek, a nie podgatunek innych nieroz³±czek. Sprowadzone do europy zosta³y w 1926r. szybko zaaklimatyzowa³y siê i zaczê³y rozmna¿aæ. Jest to jeden z delikatniejszych gatunków, z tego powodu gatunek ten jest czêsto krzy¿owany z innymi nieroz³±czkami, szczególnie z podobnymi nieroz³±czkami Fischera. Oznakami krzy¿owania mo¿e byæ ciemniejszy, jednorodnie czerwony, wiêkszy dziób, po³yskliwe niebieskie pióra na kuprze, lub ich ciemniejsza barwa oraz zaszarzenie na twarzy i wiêkszy wzrost. Krzy¿ówki nie s± gorszymi ptakami, nie ma z nimi dodatkowych problemów w hodowli, a poza tym s± odporniejsze na stres i choroby. Wiadomo jednak tak¿e, ¿e populacja nieroz³±czek niassa w naturze ci±gle siê kurczy. Ptaki z klatek mog± staæ siê jedynym rezerwuarem osobników w przypadku ewentualnej reintrodukcji. U nieroz³±czek niassa jako u pierwszych nieroz³±czek z bia³± obwódk± wokó³ oczu powsta³a mutacja ¿ó³ta z czerwonymi oczami. Zosta³a ona odkryta w latach 30-tych. Mutacja ta, zwana "lutino", jest recesywna, ale odmiennie ni¿ u nieroz³±czek czerwonoczelnych nie jest ona sprzêgniêta z p³ci±. Cecha ta zosta³a przez krzy¿owanie przeniesiona na inne gatunki - Fischera i czarnog³owe. Jest to jeden z najrzadszych
gatunków w hodowli.

Nieroz³±czki siwog³owe

Nieroz³±czki siwog³owe s± niewielkie, osi±gaj± d³ugo¶æ 13cm przy wadze 25g. Tu³ów tych nieroz³±czek jest jasnozielony, skrzyd³a ciemniejsze. U gatunku tego nie wystêpuje bia³a otoczka dooko³a oczu. Dziób jest niewielki, blady. P³eæ rozpoznaje siê po ubarwieniu, samce maj± g³owê pokryt± bardzo jasnymi popielatymi piórami, które przy dobrej kondycji ptaka mieni± siê niebiesko. G³owy samic s± zielono-szare. W naturze wszystkie m³ode opuszczaj±ce gniazdo maj± ubarwienie samic, a siwy, jasny kolor g³owy u samców zaczyna byæ widoczny dopiero po pierzeniu, co ma miejsce po 5-6 miesi±cach od wylêgu. W przypadku ptaków trzymanych w niewoli czêsto zdarza siê, ¿e popielata barwa u m³odych samców pojawia siê ju¿ wtedy, gdy opuszczaj± budkê lêgow±, umo¿liwia to bardzo szybkie rozró¿nienie p³ci w¶ród m³odych nieroz³±czek. Nieroz³±czki siwog³owe s± jedynym gatunkiem, który zamieszkuje Madagaskar i okoliczne wyspy. Ich naturalnym siedliskiem jest granica pomiêdzy otwart± sawann±, a wiecznie zielonymi lasami. Wystêpuj± w ró¿nej wielko¶ci grupach, czêsto towarzysz± innym gatunkom ma³ych ptaków. Ze wzglêdu na niedu¿e rozmiary nieroz³±czki siwog³owe wymagaj± pokarmu o wiêkszym rozdrobnieniu. Na wolno¶ci papugi te od¿ywiaj± siê nasiona traw, zbo¿ami oraz ró¿nymi owocami. Lêgi odbywaj± siê w dziuplach drzew, samice wy¶cielaj± ich dno ¼d¼b³ami traw, li¶æmi i kawa³kami kory. W hodowli dno budki nale¿y wy¶cieliæ torfem lub trocinami, poniewa¿ czê¶æ sami mo¿e z³o¿yæ jajka na go³ym dnie budki, co uniemo¿liwia utrzymanie w³a¶ciwej temperatury. Nie nale¿y zapominaæ o zapewnieniu wysokiej wilgotno¶ci powietrza. Aby lêgi dosz³y do skutku ptaki potrzebuj± du¿o miejsca, wskazana jest woliera. Samica znosi zazwyczaj 3-4 jaja, ale zdarza siê, ¿e lêg osi±ga 7 sztuk. Ich wysiadywanie trwa 20 - 22 dni. Nieroz³±czki tego gatunku s± wra¿liwe na wilgoæ i przeci±gi, s± te¿ p³ochliwe. Uspokoiæ je mo¿e zamontowanie budki lêgowej, w której mog± siê schowaæ, gdy czego¶ siê boj±. Skuteczn± metod± na oswojenie ptaków tego gatunku jest rêczne karmienie piskl±t. 

Nieroz³±czki górskie

Nieroz³±czki górskie s± najwiêkszymi z nieroz³±czek, osi±gaj± d³ugo¶æ 16,5 cm. U gatunku tego mo¿na rozpoznaæ p³eæ po ró¿nicach w wygl±dzie zewnêtrznym. Samice s± g³ównie ¿ywo zielone, spody ich skrzyde³ s± zielono-czarne, a dziób czerwony. U samców pióra pod skrzyd³ami s± ca³kowicie czarne, a gdy osi±gaj± 9 miesiêcy ujawnia siê czerwone czo³o. Naturalnym ¶rodowiskiem tych nieroz³±czek s± góry Etiopii, nazwa taranta pochodzi od istniej±cego tam pasma. Odnalezione zosta³y tam na pocz±tku 19w. Podgatunek nieroz³±czek górskich charakteryzuj±cy siê mniejszym dziobem i krótszymi skrzyd³ami odkryto dopiero w 1931r i uwa¿any jest za p³odniejszy. Zamieszkuj± one tereny wyniesione od 1300 do 2000 m n.p.m. Papugi te przystosowane s± do niewysokich temperatur, na dworze nie szkodzi im niewielki przymrozek pod warunkiem, ¿e ma j± cieplejsze i suche miejsce, gdzie mog± siê schowaæ. ¯yj±c po¶ród gór ptaki te podczas lêgów nie wymagaj± wysokiej temperatury. Papugi te wy¶cielaj± tylko dno budki lêgowej, u¿ywaj±c do tego czasami w³asnych piór, dobrym materia³em na gniazdo jest tak¿e s³oma. Poszczególnych par nie powinno siê trzymaæ w jednej wolierze lub klatce z innymi ptakami, bowiem samice w okresie lêgowym mog± staæ siê wyj±tkowo agresywne. Gotowo¶æ do lêgów osi±gaj± ptaki dwuletnie. Zazwyczaj na lêg sk³adaj± siê 4 jaja, wysiadywanie trwa 28 dni, m³ode opuszczaj± budkê lêgow± po 7-8 tygodniach. Nieroz³±czki te mog± odbyæ jeden, lub, co najwy¿ej dwa lêgi rocznie. Czêstym dodatkiem do diety tych nieroz³±czek powinny byæ ¶wie¿e owoce, a cennym dodatkiem s± suszone figi. 

Nieroz³±czki czerwonoczelne

Gatunek ten jest najczê¶ciej spotykany w hodowli, wiêkszo¶æ ptaków sprzedawanych w sklepach to w³a¶nie nieroz³±czki czerwonoczelne. Ich popularno¶æ wynika z wielkiej podatno¶ci na prace hodowlane oraz wytworzenia najwiêkszej ilo¶ci odmian barwnych. Nazwa tych nieroz³±czek pochodzi od czerwonego zabarwienia twarzy, plama czerwieni tworzy tzw. maseczkê. Tu³ów jest jasnozielony, skrzyd³a s± ciemniejsze. Oczy nie posiadaj± bia³ej obwódki. Dziób jest jasny, ró¿owo ¿ó³tawy. Na kuprze znajduje siê niebieska, do¶æ jasna, b³yszcz±ca plama. M³ode ptaki s± ubarwione podobnie jak doros³e, kolor maseczki nie jest tak jaskrawy i nie wystêpuje na czole. Bardzo m³ode ptaszki maj± na dziobie ciemnobr±zow± plamê, która wraz ze wzrostem ptaka przesuwa siê do koñca dzioba i zanika. Ubarwienie samic i samców nieroz³±czek czerwonoczelnych jest prawie takie samo. Wiadomo¶ci te odnosz± siê g³ównie do formy wyj¶ciowej gatunku - zielonej. Nieroz³±czki czerwonoczelne znane s± z wielkiej ilo¶ci odmian barwnych pochodz±cych z mutacji genów. Kolor ptaka zale¿y od wystêpowania i ilo¶ci trzech podstawowych barw: ciemnobr±zowej, ¿ó³to-czerwonej i niebieskiej. Ubarwienie odmienne ni¿ u ptaka dzikiego powodowane jest najczê¶ciej przez zmniejszenie lub ca³kowity brak wytwarzania tych barw. Zmiana genetyczna mo¿e zmieniæ sposób, w jaki pióra odbijaj± ¶wiat³o i jak jest w nich rozmieszczony barwnik. Nieroz³±czki te wystêpuj± na zachodzie po³udniowej Afryki, zamieszkuj± suche zbocza górskie na obrze¿ach pustyni, przemieszczaj± siê w odleg³e miejsca w poszukiwaniu wody. Wystêpuj± w koloniach. Gniazda zak³adaj± w niszach skalnych, gniazdach wik³aczy i wróbli. Materia³ na gniazdo, samice zanosz± na miejsce wpleciony w pióra ogona i piersi. Umiejêtno¶æ ta jest wrodzona, czego dowodem s± obserwacje krzy¿ówek nieroz³±czek czerwonoczelnych i Fischera. Osobniki z takich hodowli przy budowie gniazda próbuj± przenosiæ paski kory pomiêdzy piórami, mimo ¿e nigdy nie widzia³y podobnego zachowania u innych ptaków. W koñcu wybieraj± sposób przenoszenia budulca reprezentowany przez nieroz³±czki Fischera, nadal jednak próbuj± metody drugiego rodzica. W hodowli lêgi odbywaj± siê w budkach lêgowych, materia³ do zbudowania gniazda wewn±trz niej to ¶wie¿e ga³±zki wierzbowe, które obdzierane s± z kory, która nastêpnie jest uk³adana w gnie¼dzie. W przypadku, gdy ga³±zki s± zbyt suche samica moczy je najpierw w wodzie. Po sporz±dzeniu gniazda samica sk³ada jajka po jednym co 1-2 dni. Docelow± ilo¶ci± z³o¿onych jajek jest 3-5. Samica wysiaduje je przez 21-23 dni zaczynaj±c po z³o¿eniu pierwszego lub drugiego. W tym czasie samiec j± karmi i broni gniazda, czasami zastêpujê partnerkê w wysiadywaniu. Ma³e nieroz³±czki opuszczaj± gniazdo po 5-6 tygodniach i jeszcze przez dwa s± karmione przez samca. Ich pe³ne, doros³e barwy bêd± widoczne za nieca³y rok, po pierzeniu.