¯ywienie
czyli jedzenie dla ¶winki...

Problemów ¿ywieniowych z naszym zwierz±tkiem mieæ nie powinni¶my. O ile dopisuje ¶wince zdrowie, bêdzie poch³aniaæ wszystko to, co dostanie, o ile tylko bêdzie to dla niej zjadliwe.
Podstawowym pokarmem naszego pupila powinna byæ sucha pasza dla ¶winek, któr± bez problemu dostaniemy w ka¿dym sklepie zoologicznym, czy supermarkecie. Do wyboru jest wiele ró¿nych odmian pokarmu, który oferuje wielu producentów. Na co siê zdecydujemy zale¿y tylko od naszego gustu. Dobry pomys³em jest kupowanie produktów sezonowych, a wiêc takich, które w zale¿no¶ci od pory roku maj± inny sk³ad. Dodatkami do suchej paszy powinny byæ np. kolby dostêpne w ró¿nych smakach, biszkopty, czy te¿ inne gryzaczki i smako³yki dla gryzoni. Uzupe³nieniem suchego po¿ywienia powinno byæ oczywi¶cie siano, którym mo¿emy te¿ wy³o¿yæ dno klatki (poza ¶ció³k±). Kupuj±c suche po¿ywienie kierujmy siê przede wszystkim jako¶ci±. Sprawd¼my wiêc datê przydatno¶ci do spo¿ycia, a tak¿e sprawd¼my czy po¿ywienie nie jest zawilgocone, czy te¿ stêch³e.
Poza such± karm±, ¶wince powinni¶my równie¿ podawaæ ¶wie¿e produkty. Chodzi tu przede wszystkim o zieleninê, ale tak¿e o owoce i warzywa. ¦wince najlepiej podawaæ ¶wie¿o zerwan± trawê oraz takie zio³a jak: mniszek pospolity, babka lancetowata, babka zwyczajna, mlecz zwyczajny, perz w³a¶ciwy, czy groch polny. Mo¿na tak¿e urozmaiciæ jad³ospis takimi ro¶linami jak: koniczyna, wyka, czy lucerna. Pamiêtajmy tylko, aby zebrana trawa nie by³ mokra i aby nie zbieraæ jej przy ulicy, czy przy blokach, poniewa¿ takie po¿ywienie jest zanieczyszczone spalinami i odchodami psów. Po ¶wie¿± zieleninê najlepiej udaæ siê za miasto, na pole, co do którego jeste¶my pewni, ¿e nie jest opryskiwane pestycydami. ¦wie¿a trawa to na pewno gratka dla naszego pupila, starajmy siê jednak wydzielaæ mu porcje zieleniny. W nadmiarze mo¿e prowadziæ do niebezpiecznych wzdêæ.
Du¿± warto¶æ od¿ywcz± maj± tak¿e warzywa i owoce. Zwierzêta zjadaj± w zasadzie ca³e warzywa i owoce, w³±cznie z li¶æmi. Do diety warto wiêc w³±czyæ marchew, buraki, pietruszkê, brukiew, kapustê, sa³atê, szpinak, por, seler, a tak¿e m³ode pêdy malin, je¿yn, porzeczek, a tak¿e ga³±zki akacji, brzozy, klonu, lipy osiki, topoli, morwy i innych drzew owocowych. Wszystko oczywi¶cie umyjmy przed podaniem i w razie potrzeby obierzmy ze skórki.
Nie powinni¶my siê w zasadzie przejmowaæ, ¿e przypadkiem w zerwanej trawie znalaz³y siê ro¶liny, które ¶winka zje¶æ nie powinna. Z regu³y zwierzêta te wiedz± instynktownie co im mo¿e zaszkodziæ, lepiej jednak nie kusiæ losu i je¶li mamy jakiekolwiek w±tpliwo¶ci, lepiej zrezygnujmy z podawania danej ro¶liny naszemu pupilowi.
¦winki morskie jedz± w zasadzie wszystko, ale oczywi¶cie zdarza siê, ¿e jedne osobniki lubi± to, co innym raczej nie odpowiada. Jest jednak sposób, aby nak³oniæ nasze zwierz±tko do zjedzenia tego, co powinno. Gdy np. nasz pupil nie lubi marchwi, która jest dla niego warto¶ciowa, podawajmy mu tylko j± przez kilka. Oczywi¶cie powinni¶my codziennie zmieniæ porcjê marchwi, ale nie podawajmy przez ten czas innego po¿ywienia poza such± karm±. Po pewnym czasie ¶winka na pewno zainteresuje siê jedynym po¿ywieniem w klatce i niejako z g³odu spo¿yje przygotowany przez nas pokarm.

Rozmna¿anie

Ustalanie p³ci
Zanim przyst±pimy do rozmna¿ania ¶winek, warto wiedzieæ jak rozró¿niæ p³eæ naszych pupili. Ta umiejêtno¶æ przyda nam siê, gdy bêdziemy chcieli skompletowaæ parkê (samicê i samca), a tak¿e pó¼niej, gdy bêdziemy musieli ustaliæ p³eæ m³odych ¶winek.
W przypadku starszych ¶winek p³eæ odró¿niæ jest dosyæ ³atwo. Oczywi¶cie nie widaæ tego na pierwszy rzut oka, bo musimy obejrzeæ okolice zewnêtrznych narz±dów p³ciowych. W tym celu jedn± rêk± trzymamy ¶winkê i obracamy j± brzuchem do siebie. W przypadku doros³ego samca, wyra¼nie powinno byæ widaæ pr±cie. Gdy jednak mamy w±tpliwo¶ci, mo¿emy sobie jeszcze trochê pomóc. Uciskamy w tym celu delikatnie podbrzusze powy¿ej narz±dów p³ciowych. W tym momencie pr±cie powinno siê nieco wysun±æ, co nie pozostawia nam cienia w±tpliwo¶ci. W przeciwnym wypadku mamy do czynienia z samic±.
Nieco gorzej sprawa wygl±da w wypadku osesków i bardzo m³odych ¶winek. W ich przypadku prawie na pewno musimy pos³u¿yæ siê metod± opisan± powy¿ej, ale czêsto nawet takie badanie nie daje stuprocentowej pewno¶ci. Jednak wprawna rêka jest w stanie z du¿ym prawdopodobieñstwem prawid³owo oceniæ p³eæ.

Podstawowe informacje
Ruja u samic wystêpuje co ok. 15 dni, a ci±¿a trwa ok. 60 dni. Warto te¿ wiedzieæ, ¿e ruja wystêpuje tak¿e zaraz po porodzie, co sprawia, ¿e samica mo¿e byæ w ci±¿y nawet kilka razy do roku. Tak wiêc bior±c pod uwagê, ¿e w miocie s± zazwyczaj trzy m³ode, nasz stan posiadania mo¿e siê bardzo szybko powiêkszaæ. Warto o tym pamiêtaæ decyduj±c siê na kupno parki. Aby jednak dosz³o do rozmno¿enia nasze milusiñskie musz± byæ w bardzo dobrej kondycji. Nie mog± na nic chorowaæ, musz± mieæ dostatek pokarmu, wody, a tak¿e odpowiedni± temperaturê otoczenia i jego wilgotno¶æ. Czêsto zdarza siê, ¿e nie mo¿emy siê doczekaæ potomstwa, gdy jeden z powy¿szych warunków nie jest spe³niony lub ¶winka po prostu nie czuje siê bezpiecznie (jest denerwowana np. przez dzieci).
Gdy jednak zap³odnienie przebiegnie bez problemów, ju¿ po 2 miesi±cach mo¿emy spodziewaæ siê m³odych. Trudno jednak dok³adnie ustaliæ termin porodu, zw³aszcza, ¿e pocz±tkowa ¶winka nie ujawnia tego, ¿e jest w ci±¿y. Wprawdzie nieco mniejsze zainteresowanie samic± wykazuje wtedy partner, ale nie znaj±c dok³adnej daty zap³odnienia, ciê¿ko nam bêdzie np. obejrzeæ poród. ¦winka na wadze (i rozmiarach) zaczyna przybieraæ dopiero w koñcowej fazie ci±¿y. Wtedy mo¿emy ju¿ z ³atwo¶ci± wyczuæ u zaobserwowaæ ruchy p³odów oraz bicie dodatkowych serc. Nie powinni¶my jednak braæ wtedy ¶winki za czêsto na rêce. Gdy ¶winka wyra¼nie siê zaokr±gli i stanie siê coraz mniej ruchliwa, nale¿y przygotowaæ siê na narodziny. Do³ó¿my wtedy do klatki wiêcej trocin i siana, a tak¿e przygotujmy odpowiednie legowisko (domek), w którym m³ode bêd± mog³y w ukryciu (!!!) przyj¶æ na ¶wiat.

Poród
M³ode najczê¶ciej rodz± siê w nocy lub gdy nie ma nas w domu. Wtedy w³a¶nie jest spokój, dlatego te¿ ciê¿ko jest zaobserwowaæ narodziny, zw³aszcza, ¿e samica postara siê ukryæ przed naszymi oczami. Sam poród nastêpuje szybko, w przeci±gu godziny wszystkie m³ode powinny wydostaæ siê na ¶wiat, jednak zazwyczaj po kilku, kilkunastu minutach jest ju¿ po wszystkim. M³ode rodz± siê ow³osione, uzêbione i z otwartymi oczami. Otoczone s± b³on± p³odow±, któr± samica szybko przegryza i zjada, podobnie jak ³o¿ysko. Gdy tak siê jednak nie stanie, sami musimy pomóc maluchom wydostaæ siê na ¶wiat, a nastêpnie usun±æ niezjedzone resztki z klatki.

Karmienie i oddzielanie m³odych
Oseski ju¿ w pierwszych godzinach ¿ycia s± bardzo ruchliwe. Pocz±tkowo ¿ywi± siê jedynie mlekiem matki, jednak ju¿ po kilku dniach zaczn± podbieraæ matce jedzenie. Problemów z odchowem m³odych matka mieæ nie powinna, zw³aszcza, ¿e m³ode mog± je¶æ to co doros³e osobniki. Ma³e ¶winki rosn± bardzo szybko, dos³ownie w oczach. Ju¿ po oko³o 30 dniach mo¿emy oddzieliæ je od matki. Je¶li oczywi¶cie nadal mamy zamiar utrzymywaæ nasz± parkê, to najpó¼niej 30 dnia musimy nawet od³±czyæ od rodziców m³ode, aby nie doprowadziæ do chowu wsobnego oraz zwi±zków miêdzy rodzeñstwem. Oczywi¶cie ¶winki swoj± dojrza³o¶æ p³ciow± osi±gaj± dopiero po 2-3 miesi±cach, jednak zdarzaj± siê przypadki wcze¶niejszej gotowo¶ci do rozrodu.

Typy krzy¿owania
Aby otrzymaæ konkretn± rasê ¶winki, nale¿y krzy¿owaæ osobniki czystej linii. Mo¿na równie¿ wykorzystaæ tak¿e chów wsobny, który ma na celu zachowanie np. okre¶lonych cech. Jednak z powodu du¿ej ¶miertelno¶ci i mo¿liwej degeneracji m³odych, chów wsobny stosowany jest jedynie w hodowlach profesjonalnych. Najpowszechniejszym sposobem krzy¿owania jest ³±czenie osobników ró¿nych ras, niespokrewnionych ze sob±. Otrzymanie konkretnej rasy jest w tym wypadku bardzo trudne, bo cechuje siê du¿± przypadkowo¶ci±.